بررسی تحولات ریخت‌شناسی و فناوری دست‌افزارهای سنگی در اواخر دوره پلیئستوسن جدید، مطالعۀ موردی: محوطۀ میرک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 N.44-Floor 8-B.6- Golestan 3-Phase 3- Pardis.

2 دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دپارتمان انسان و محیط، موزه انسان شناسی، پاریس، فرانسه

4 دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه باستان شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

5 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد باستانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، ایران

10.22034/iaej.2024.14644.1125

چکیده

محوطه پارینه سنگی میرک در حاشیۀ شمالی کویر مرکزی ایران، شواهد قابل توجهی از سکونتگاه‌های انسانی در اواخر دوره پلیئستوسن، را ارائه می دهد. در مقالۀ حاضر، استقرارهای پارینه‌سنگی و دست‌افزارهای سنگی تپۀ شمارۀ 8 میرک با استفاده از چهارچوب لایه‌نگاری، گاهنگاری و رسوب‌شناسی بررسی و مورد تجزیه ‌و‌تحلیل قرار گرفته است.نتایج تحقیقات گذشته نشان می‌دهند که در این محوطه شامل سه دورۀ سکونت متمایز وجود دارد. دورۀ نخست، پارینه سنگی جدید شناخته شده و با استفاده از تکنیک پرتوتابی به روش تحریک نوری (OSL)، به دوره‌ای با قدمتی بین 28.000 تا 21.000 سال تاریخ گذاری شده است. دورۀ دوم شامل لایۀ میانی است که در بازۀ زمانی 33.000 تا 26.000 سال قرار دارد و ویژگی‌های ترکیبی از پارینه سنگی میانی و جدید را نشان می‌دهد. دورۀ سوم، لایۀ انتهایی است که به عنوان پارینه سنگی میانی شناخته شده و قدمتی در حدود 55.000 تا 43.000 سال دارد. این بررسی، نیاز به بررسی دقیق تر گذار از پارینه میانی به پارینه جدید درحاشیه شمالی کویر مرکزی را از جنبه‌های صنایع انتقالی نشان می‌دهد. مطالعات تغییرات گونه‌شناسی دست‌ساخته‌های سنگی، تحلیل‌های متریک و آماری نشان می‌دهد که تفاوت معناداری در ترکیب گونه‌شناسی بین دست‌افزارهای سنگی لایۀ دوم و سوم میرک وجود ندارد. این ثبات ممکن است به دلیل وجود جمعیت‌های بزرگ و انتقال اطلاعات فناورانه در منطقۀ شمال دشت کویر مرکزی، باعث ثبات روش‌های کاهش سنگ مادر و در نتیجه ثبات گونه‌فن‌شناسی یا روش‌های کاهش یکسان در مواد خام سنگی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات