نقش کورتَش و سازمان اداری-اجتماعی آن در اقتصاد شاهی تخت جمشید

نویسندگان

چکیده

با شکل‌گیری شاهنشاهی هخامنشی تحت رهبری کوروش و گسترش آن توسط داریوش و جانشینانش تحولاتی رخ داد که تأثیراتی ژرف بر چشم‌انداز اجتماعی و اقتصادی ناحیه‌ی تخت جمشید برجای گذاشت. یکی از پیامدهای این تحولات، ورود گروه‌های زیادی از مردمان سرزمین‌های تازه تصرف‌شده به این منطقه است که در بخش‌های مختلف سازمان اداری تخت جمشید به‌کار گرفته شدند. بایگانی‌های تخت جمشید، مستقیم و غیر مستقیم، طیفی از مباحث مختلف درباره‌ی جنبه‌های گوناگون حیات اجتماعی، مذهبی و اقتصادی کورتش‌ها را در اختیار قرار می‌دهند. این مقاله با رویکرد تاریخی و بهره‌گیری از تفاسیر و اطلاعات گلنوشته‌های منتشر شده از بایگانی تخت جمشید، سعی در روشن کردن نسبی زوایای مختلف زندگی کورتش‌ها از جمله وضعیت اجتماعی و قانونی آن‌ها در جامعه‌ی فارس هخامنشی، ریشه‌های قومی و هویتی، نظام جیره‌ها و دستمزدها، میزان تخمینی جمعیت، نقش اقتصادی، سازمان نیروی کار و نحوه‌ی سازماندهی و مدیریت آن دارد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در بازه‌ی زمانی گلنوشته‌ها، جمعیت زیادی از کورتش‌ها از سراسر شاهنشاهی در قالب کارگر ساده، صنعتگر ماهر و متخصص، برده، کارگر آزاد و نیمه‌آزاد، سرباز و ... جذب «اقتصاد شاهی تخت جمشید» شدند. سازمان اداری تخت جمشید با حسابرسی منظم به‌طرق مختلف وسایل معیشتی و رفاهی کورتش‌ها را فراهم می‌کرده است. در این سازمان، رئیس تشریفات (به‌عنوان بالاترین مقام اقتصادی تخت جمشید) و مقامات تابع او (از جمله معاون و مقامات موسوم به «کٌردَبَتیش، شَرَمَنَه، دَمَنَه و ...) امر سازماندهی نیروی کار و تقسیم جیره‌ها را بر عهده داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام
دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9
بهار و تابستان 1399
خرداد 1399
صفحه 89-108

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار