نتایج مطالعات پتروگرافی- گونه شناختی سفال های پیش از تاریخی محوطه تُم خرگوش، استان هرمزگان

نویسندگان

چکیده

بر اساس شواهد باستان‌شناختی در دوره پیش از تاریخ، استان هرمزگان دارای ارتباطات فرهنگی با مناطق فارس و کرمان از یک‌سو و سواحل خلیج فارس و مکران بلوچستان از سوی دیگر بوده است. با توجه به این‌که در سطح منطقه کارهای باستان-شناسی اندکی صورت گرفته است، لذا هنوز مساِئل و نکات مبهم باستان‌شناسی زیادی به‌خصوص در دوره پیش از تاریخی آن مطرح است. یکی از محوطه‌های شاخص و نویافته منطقه، محوطه تُم خرگوش در دشت حاجی‌آباد استان هرمزگان است. از سطح این محوطه تعدادی دست ابزارهای سنگی و قطعات سفالی در یک بررسی باستان‌شناسی به‌دست آمده است. این مقاله به‌مطالعه گونه‌شناختی 46 قطعه سفال سطحی محوطه و نتایج پتروگرافی 8 قطعه از آن‌ها با هدف گاهنگاری نسبی و شناخت بیشتر مشابهت‌های سفالی در این محوطه با سایر نواحی اختصاص دارد. پرسش‌هایی در این پژوهش به‌شرح زیر مطرح گردید: ?. بر اساس مطالعه بر روی سفال‌های محوطه تم خرگوش، چه دوره‌های فرهنگی پیش از تاریخی در این محوطه وجود داشته است؟ 2. مقایسه یافته‌های سفالی و نتایج پتروگرافی آن‌ها در محوطه تم خرگوش، بیانگر شباهت با سفال‌های چه مناطق دیگری بوده است؟ مطالعه گونه‌شناختی- مقایسه‌ای این قطعات سفالی با روش تحقیق کتابخانه‌ای- میدانی نشان داد که محوطه در دوره‌های مس و سنگ و مفرغ دارای استقرار بوده است. محوطه تُم خرگوش در دوره مس و سنگی دارای مشابهت سفالی با سنت‌های سفال‌گری استان فارس و کرمان بوده است. نتایج پتروگرافی این قطعات مس و سنگی ساده در محوطه تم خرگوش نشان داد که از نظر مشخصات ظاهری، شاموت و حتی دمای حرارت برای پخت، مشابه با ظروف دوره ابلیس I و تپه یحیی دوره‌های VII-VA بوده است. در عصر مفرغ از محوطه تُم خرگوش، سفال‌های نخودی منقوشی به‌دست آمده که مشابه با سفال‌های محوطه‌های عصر مفرغ در حوزه جنوب ‌شرقی ایران است و لذا محوطه دارای ارتباطات فرهنگی با منطقه جنوب ‌شرق ایران و به‌خصوص تپه یحیی بوده است.

کلیدواژه‌ها