فناوری ساخت اشیاء از مواد آلی در فرهنگ عصر آهن شمال‌غرب ایران و تأثیر آن در اقتصاد و تجارت

نویسندگان

چکیده

شمال‌‌غرب ایران یکی از مناطق مهم در عصر آهن ایران محسوب می‏شود. از مهم‏ترین آثار به‌دست آمده در این منطقه، آثار ساخته‌شده از مواد آلی بوده که ترکیبات آن‏ها بر پایه‏ی کربن است. این مواد به‌دلیل عدم ماندگاری‏ در محیط، در باستان‏شناسی، از اهمیت ویژه‏ای برخوردارند. بیشترین آثار ساخته‌شده از مواد آلی در شمال غرب ایران، از 9 محوطه استقراری و قبرستان به‌دست آمده است. با توجه به اهمیت فنی، کاربردی، تجاری، اقتصادی-اجتماعی این اشیا، و تأثیر آن‏ها در جوامع عصر آهن، این پژوهش در نظر دارد تا با بررسی این موارد، به پرسش‏های ذیل پاسخ دهد که فنون ساخت آثارِ شکل‌داده‏ شده از مواد آلی چه بوده و نقش تجارت فرامنطقه‏ای در ساخت و گسترش این اشیاء چه بوده است و ساخت این اشیاء چه تأثیری در ساختار اقتصادی- اجتماعی آن دوره داشته است؟ در نتیجه این پژوهش که با استناد به منابع کتابخانه‏ای و روش تحلیلی صورت پذیرفته، اشیاء ساخته‌شده از مواد آلی مانند صدف، عاج و برخی از انواع چوب، به‌صورت ماده خام، یا نیمه تولیدی و یا محصول نهایی، توسط بازرگانانی از شمال غرب ایران، یا به‌واسطه‏ی آشوری‏ها و یا ساکنین زاگرس، به این منطقه‏ وارد می‏شدند که نشان‌دهنده‏ی ارتباطات فرامنطقه‌ای بین آن‏ها بود. همچنین تولید این آثار در منطقه باعث رشد اقتصادی می‏شد و طبقات مختلفی از صنعتگران را به‌وجود می‏آورد که به‌نوبه‏ی خود در اقتصاد، هنر و ایجاد حرفه‏های مختلف در این منطقه تأثیرگذار بود. برای شکل‏دهی به آثار نیز از روش‏های مختلفی بهره می‏بردند.

کلیدواژه‌ها