بررسی جریانهای تأثیرگذار در خلق نقوش گچبری های شهر تاریخی سیمره

نویسندگان

چکیده

یکی از شهرهای مهم غرب ایران که گچ‌بُری‌های منحصر به فردی از سده‌های آغازین اسلامی از آن به دست آمده، شهر تاریخی «سیمره» در استان ایلام است. در این شهر تعداد زیادی گچ‌بری ‌با نقوش هندسی و گیاهی و یک پلاک گچی با نقش انسانی به دست آمده است. بنا بر نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی، این گچ‌بُری‌ها هم‌زمان با ساخت شهر در نیمه اول سده دوم هجری ایجاد شده‌اند. از جمله ویژگی‌های بارز این گچ‌بری‌ها بهره‌گیری از گره‌های هندسی و استفاده از نقوش هندسی و گیاهی در ترکیب با هم است. در این مقاله سعی بر آن است تا با بررسی انواع نقوش به‌کار رفته در این گچ‌بری‌ها، جریان‌های تأثیر‌گذار و منابع الهام هنرمندان سازنده آن‌ها شناسایی شود. رویکرد پژوهش، تاریخی-توصیفی است و داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و مشاهده عینی جمع‌آوری شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد نقش‌مایه‌های استفاده‌شده در این گچ‌بری‌ها علاوه بر این که وام‌دار هنر دوره ساسانی است، تأثیر آیین اسلام نیز در آن‌ها به روشنی دیده می‌شود. هنرمندان سازنده این گچ‌بُری‌ها با الهام از هنر ساسانی و تأثیر‌پذیری از طبیعت منطقه، هنر ایران دوره ساسانی را در قالب اسلامی ریخته و شیوه‌ی جدیدی در تزئینات گچ-بری پایه‌ریزی کرده‌اند که در سده‌های بعدی دوره اسلامی در انواع هنرها به کار رفته‌اند.

کلیدواژه‌ها