در این میان هخامشیان به عنوان بزرگترین امپراطوری ایران دارای معماری‌های عظیمی چون پاسارگاد، شوش و تخت جمشید می‌باشد که بر جای جای این معماری‌های عظیم نقوشی معنا دار تجلی یافته‌اند چرا که بناهایی که ساخته و نقوش بر روی آن پرداخته می‌شوند به دستور و با نگاه اعتقادی شاهان به عنوان بالاترین الگوی سیاسی و مذهبی جامعه اجرا می‌گردد. از این رو در باب دیدگاه جهان شناختی هخامنشیان یعنی مذهب و نگاه ایدئولوژیکی آنان نظریات متفاوتی توسط پژوهشگران ارائه شده است، که هیچکدام به صورت قطعی بیان نشده‌اند. بنابراین بررسی بر روی نقوش به جای مانده از تمدن هخامنشی می‌تواند ابهامات ناشی در این زمینه را تا میزان زیادی بر طرف نماید. بر این اساس در این پژوهش نگارندگان در صدد پاسخ به این سوال‌اند که نقوش نمادین ایجاد شده بر معماری هخامنشیان با کدام نظریه موجود در زمینه مذهب هخامنشیان منطبق بوده و آن را می‌توان محتمل‌تر از دیگر نظریه‌ها دانست؟. بر این اساس در پژوهش پیش رو که به روش تحلیلی – تطبیقی و به صورت مطالعات کتابخانه hی صورت پذیرفته است، 8 نقش از سه محوطه پاسارگاد، شوش و تخت جمشید شناسایی، طبقه-بندی و سپس مورد بررسی و تحلیل معنایی قرار گرفت. که پس از تحلیل تطبیقی و معناکاوی نقوش مشخص گردید که پرستش چند خدایی با مرکزیت پرستش اهورامزدا و نفوذ ایدئولوژی مذهبی تمدن بین النهرین و پیش آریایی (عیلامی) در نگاه مذهبی هخامنشیان رواج داشته است که این امر با نظریه هنوتئیست بودن هخامنشیان منطبق می‌باشد
ظهوریان, مریم, & فرزین, سامان. (1398). تحلیلی بر دیدگاه جهان شناختی مذهبی هخامنشیان بر اساس معنا کاوی نقوش به جای مانده در معماری. جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 4(2), -.
MLA
مریم ظهوریان; سامان فرزین. "تحلیلی بر دیدگاه جهان شناختی مذهبی هخامنشیان بر اساس معنا کاوی نقوش به جای مانده در معماری", جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 4, 2, 1398, -.
HARVARD
ظهوریان, مریم, فرزین, سامان. (1398). 'تحلیلی بر دیدگاه جهان شناختی مذهبی هخامنشیان بر اساس معنا کاوی نقوش به جای مانده در معماری', جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 4(2), pp. -.
VANCOUVER
ظهوریان, مریم, فرزین, سامان. تحلیلی بر دیدگاه جهان شناختی مذهبی هخامنشیان بر اساس معنا کاوی نقوش به جای مانده در معماری. جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 1398; 4(2): -.
)