کرکنسداغ یکی از شناختهشدهترین سایتهای عصر آهن آناتولی است که در مرکز ترکی? امروزی قرار گرفته است. چندین فصل فعالیت باستانشناختی انجامشده در این مکان منجر به شناخت شهری عظیم با ابعاد استثنایی 5/2 ک.م. مربع و محصور با دیوارهای دفاعی سنگی با طول هفت کیلومتر و هفت دروازه شد که در درونش بناهایی متعدد و با کاربریهای متنوع، اعم از مجموعههای عمومی چون کاخ با درواز? یادمانی، کتیبه، نقشبرجسته و پیکرهها، ساختارها و فضاهایی با کارکردهای مذهبی، مسکونی، نظامی، تفریحی ـ تجاری و منبع آب وجود دارد. در مقالهی حاضر، پس از معرفی سایت و بیان آثار و ویژگیهای آن، بر اساس دادههای باستانشناختی، تاریخ هنری، تاریخی و زبانشناختی، سعی در بازشناسی هویت اصلی این مکان شده است. بر این اساس، پس از مرور انتقادی نظرات مطرحشد? پیشین در این ارتباط، پیشنهاد میشود که این شهر در مقیاسی سلطنتی، به عنوان مرکزی منطقهای، احتمالا پتریای مورد اشارهی هرودوت است که در حدود ??? پ.م. توسط لیدیاییهایی که فکر گسترش حکومتشان را در سر داشتهاند، ویران شد. این واقعه در غالب شواهد به دست آمده از کاوش سایت که مبنی بر آتشسوزی بسیار گسترد? عمدی، تاراج و تخریب ساختارها بودهاند، مشاهده شده است. این زمانی بود که تنها چیزی در حدود نیم قرن از زمان بنیانگذاریِ شهر، گذشته بوده است. مطابق با شواهد باستانشناختی و زبانشناختی، اواخر سد? هفتم و اوایل سد? ششم پ.م.، محتملترین تاریخ برای کرکنسداغ محسوب میشود. از سوی دیگر، برخلاف نظر سامرز که بنیانگذاران و ساکنان این شهر را نخبگان مادی غیر بومی میداند، استدلال میشود که دادهای برای این انتساب در دست نیست. گرچه که با توجه به مدارک تاریخی، میتوان حضور آنها را در این مکان برای دورهای بین گسترش مرز حکومت ماد تا هالیس تا زمان ویرانی این شهر به دست لیدیاییها مفروض دانست. در مقابل شواهد باستانشناختی و زبانشناختی، گواه فریگی بودن سازندگان این شهر هستند که برای احیای حکومتشان، کرکنس را جایگزین گوردیون پیشین کردند.
)