دانشیار پژوهشکده باستانشناسی ،پژوهشگاه میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری، تهران، ایران.
10.22034/iaej.2023.14293.1086
چکیده
تپه چال جنوبی پیرتاج در دامنه شرقی زاگرس مرکزی، شهرستان بیجار قرار دارد که پژوهشهای باستانشناسی آن در سال 1396 انجام یافت. دامنههای شرق زاگرس مرکزی در مسیر شمال غرب از یک طرف و همجواری با نواحی شمالی و شرقی زاگرس مرکزی از طرف دیگر، باعث مناسبات فرهنگی، اقتصادی و تجاری تپه چال با سایر نقاط شده است. این منطقه از دوره مفرغ قدیم مورد توجه گروههای جمعیتی قرار داشته و با فروپاشی استقراری، مجدداٌ در دوران تاریخی و اسلامی سکونت در آن برقرار میگردد. استقرار تپه چال بهطور متناوب و نه مداوم صورت گرفتهاست. این پژوهش با هدف بررسی توالی فرهنگی تپه چال انجام شد تا به مطالعه سنتهای سفالین ساکنان بپردازد. نتایج این پژوهش اطلاعات درخور توجهای در خصوص برهمکنشهای فرهنگی دورههای مختلف بدست داد و تلاش نمود به این پرسش پاسخ دهد که تپه چال چه طیف زمانی را در برمیگیرد و پیوندهای فرهنگی آن با سایر مناطق چگونه بوده است؟ این پژوهش با گمانهزنی میدانی و سپس رویکرد توصیفی-تحلیلی به مطالعه یافتههای سفالین محوطه میپردازد. نتایج این پژوهش یافتههای سفالی عصر مفرغ قدیم (فرهنگ کوراارس)، دوران تاریخی و قرون میانی اسلامی را شامل میشود. در عصر مفرغ تاثیرات سنتهای فرهنگی یانیق (گودین IV) به شدت در سفالینههای تپه چال مشاهده میشود. سفالهای این محوطه از نظر نقش و فن از تنوع بسیاری برخوردارند. گاهنگاریهای نسبی نشانگر پیوندها و برهمکنشهای فرهنگی تپه چال در عصر مفرغ قدیم با نواحی قفقاز، آناتولی و شمال غرب ایران دارد و در دوران تاریخی و اسلامی بیشترین تاثیرات را از زاگرس مرکزی شاهد هستیم.
شریفی, مهناز. (1401). تطور فرهنگی تپه چال جنوبی پیرتاج(دامنه شرقی زاگرس مرکزی) براساس طبقهبندی سفال. جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 7(2), 39-58. doi: 10.22034/iaej.2023.14293.1086
MLA
مهناز شریفی. "تطور فرهنگی تپه چال جنوبی پیرتاج(دامنه شرقی زاگرس مرکزی) براساس طبقهبندی سفال", جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 7, 2, 1401, 39-58. doi: 10.22034/iaej.2023.14293.1086
HARVARD
شریفی, مهناز. (1401). 'تطور فرهنگی تپه چال جنوبی پیرتاج(دامنه شرقی زاگرس مرکزی) براساس طبقهبندی سفال', جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 7(2), pp. 39-58. doi: 10.22034/iaej.2023.14293.1086
VANCOUVER
شریفی, مهناز. تطور فرهنگی تپه چال جنوبی پیرتاج(دامنه شرقی زاگرس مرکزی) براساس طبقهبندی سفال. جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام, 1401; 7(2): 39-58. doi: 10.22034/iaej.2023.14293.1086