مطالعه قراردادهای تصویری نقشمایه بز در سفالینه های پیش از هزاره اول قبل از میلاد ایران به منظور متمایز کردن سبک های مناطق باستانی

محمدخانی, مهناز; صالحی, امیرحسین; سماوی, غلامرضا

doi:10.22034/iaej.2023.14358.1094

مطالعه قراردادهای تصویری نقشمایه بز در سفالینه های پیش از هزاره اول قبل از میلاد ایران به منظور متمایز کردن سبک های مناطق باستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

² استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

³ مربی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

10.22034/iaej.2023.14358.1094

چکیده

بررسی سفال‌ها همواره با رویکردهای متفاوت در گزارش‌ها و تحلیل‌های باستان‌شناختی مورد توجه هستند. مسله اصلی آن است که در هیچ کدام از این پژوهش‌ها به قرارداهای تصویری یک نقشمایه خاص به منظور متمایز کردن محوطه‌های باستانی پرداخته نشده است. نقشمایه بز بروی سفال‌ها با توجه به داشتن گستردگی در محوطه های باستانی مختلف در دوره های زمانی متفاوت، داشتن پتانسیل تصویری و نمونه های کافی برای تعریف شدن به عنوان قراردادهای تصویری، مناسب برای متمایز کردن محوطه های باستانی هستند. فراوانی بالای سفال‌های منقوش یافته شده در حفاری‌ها و افزایش دایمی آنها با کاوش‌های جدید لزوم تلاش جهت روش‌های متفاوت در دسته بندی سبک‌های منطقه‌ای را روشن می‌سازد. بر این اساس دسته‌بندی و شناخت ویژگی‌های سبکی قراردادهای تصویری نقشمایه بز در محوطه‌های باستانی از اهداف این پژوهش است. تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نتایج بررسی انجام شده بر روی انبوه نقشمایه‌ها نشان داد که جز مناطق اندکی، نقشمایه‌های بز در بیشتر مناطق امکان تعریف به عنوان قرارداد یا قراردادهای تصویری بر اساس تعریف های مختلف فرم را دارند. همچنین دفرماسیون بیشترین استفاده را در ترسیم نقشمایه‌های بزداشت که در میان انواع دگردیسی، دفرماسیون به منظور اغراق در خصوصیت بارز فرم بز محبوب‌ترین روش در بازنمایی بود. در خلال مطالعه، برخی قراردادهای تصویری متفاوت مانند نقش بز در حال ادرار در محوطه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت که قرارداد تصویری آن دفرماسیون به منظور معنا بخشی تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها