پژوهش باستان شناسی دریایی کشتی تاریخی قروق ، تالش (استان گیلان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار باستان شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده باستان شناسی، تهران، ایران .

2 استادیار باستان شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده باستان شناسی ، تهران، ایران.

3 استادیار زمین شناسی، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، تهران، ایران.

10.22034/iaej.2023.14118.1068

چکیده

تغییرات دایم سطح آب دریای خزر یکی از مهم‌ترین عوامل پیدایش تعدادی از کشتی‌های تاریخی در سواحل جنوبی آن شده است. برخی از این شناورهای چوبی در سواحل نکا در شرق استان مازندران، چمخاله و تالش در استان گیلان و اخیرا شناور بزرگ‌تری در آستانه اشرفیه شناسایی شده‌اند اما اطلاعات چندانی در خصوص ساختار، منشأ الوار، محل ساخت، مالکیت و تاریخ گذاری این کشتی‌ها در دسترس نیست. با انجام کاوش باستان‌شناسی در کشتی تاریخی قروق، مشخص شد این کشتی متعلق به دوره افشاریه و نیمه اول قرن هجدهم میلادی است که با استفاده از الوار درختان سوزنی برگ روسی، در روسیه تزاری ساخته شده و سپس در تجارت دریایی بین بنادر ایرانی انزلی یا کرگانرود با بنادر روسی مانند استراخان یا بادکوبه در رفت آمد بوده است. ساختار کشتی با بیست و هفت متر طول و شش متر عرض، بسیار مستحکم و حجیم است و در برگیرنده چهار لایه الوار طولی و عرضی به عنوان اسکلت کشتی و لایه های بیرونی و داخلی تخته پوش است. کشتی تاریخی قروق به صورت نیمه طولی یک شناور بزرگ در ساحل ماسه ای روستای قروق به فاصله اندکی از دریا واقع شده است. بخش های فوقانی کشتی تخریب شده و بخش های تحتانی شامل بدنه، ساتور، پاشنه و پایه بادبان اصلی کشتی باقی مانده است. ساختار کشتی تاریخی قروق قابل مقایسه با کشتی‌های مشکوفه در سواحل چمخاله، نکا و آستانه اشرفیه است که می‌تواند نشان دهنده هم‌زمانی این شناورهای تاریخی باشد.

کلیدواژه‌ها