تحلیل عملکرد چهارطاقی‌های ساسانی فاقد فضاهای جانبی بر اساس مطالعه‌ی چهارطاقی‌های مزایجان و قطب‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای باستان شناسی دوران تاریخی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 دانشیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری(نویسنده مسوول)

3 استاد تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

چهارطاقی‌های ساسانی به‌عنوان مهم‌ترین نماد معماری مذهبی این دوره شناخته می‌شوند. این سازه‌ها با وجود آن‌که به‌صورت کلی شبیه به یک­دیگر به نظر می‌رسند، اما در جزئیات تفاوت‌های قابل‌ملاحظه‌ای با یک­دیگر دارند. یکی از مهم‌ترین ابهامات موجود در خصوص چهارطاقی‌های مذهبی ساسانی، کیفیت مذهبی آن‌هاست. در این پژوهش سعی شده تا گونه‌ای از چهارطاقی‌های ساسانی که فقط دارای راهروی پیرامونی و فاقد هرگونه الحاقات دیگر معماری هستند، مطالعه شوند تا ارتباط آن‌ها با نوعِ آتش مقدس مشخص گردد، به همین منظور چهارطاقی‌های قطب‌آباد و مزایجان که در نواحی شرقی فارس قرار دارند برای مطالعه در نظر گرفته‌شده‌اند، تا ضمن بازنگری در پلان هر دو بنای مذکور، درک بهتری از کارکرد مذهبی آن‌ها بتوان ارائه کرد. در این نوشتار سعی شده تا به این پرسش پاسخ داده شود که گونه‌ی مذکور دارای چه رتبه‌‌ی مذهبی از منظر ارتباط با آتش‌های مقدس سه‌گانه است؟ این پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهش‌های بنیادی و از منظر ماهیت و روش تحقیق به‌صورت تاریخی و توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها نیز در این پژوهش به‌صورت میدانی – کتابخانه‌ای است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این نکته است که چهارطاقی‌های دارای راهروی پیرامونی که فاقد الحاقات معماری جانبی هستند، می‌توانند به آتش «دادگاه» منتسب گردند. این پژوهش از این منظر می‌تواند مهم باشد که ضمن بازنگری در پلان بناهای مطالعه شده در نوشتار، کارکرد نوینی را برای گروهی از چهارطاقی‌های مذهبی دوره‌ی ساسانی ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
پاییز و زمستان 1400
اسفند 1400
صفحه 169-186

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار