اُلگوی مکان‌گزینی فرهنگ چشمه‌علی در دشت‌ورامین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه پیش ازتاریخ پژوهشکده باستان شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

چکیده

دشت‌ورامین که برروی مخروط‌افکنه‌ی جاجرود واقع شده است، شرایط مناسبی برای ایجاد استقرارگاه‌های انسانی فراهم کرده است. حاصل رسوب‌گذاری این مخروط‌افکنه که مناسب کشت‌ و‌ زرع بوده، به‌همراه آب‌و‌هوای گرم ‌و ‌خشک و شرایط مطلوب محیطی، توانایی اسکان و تغذیه‌ی جمعیت‌های انسانی را در این دشت از دورۀ پارینه‌سنگی تا عصر حاضر فراهم آورده است. در اواخر هزاره‌ی ششم و تا نیمه‌ی هزاره‌ی پنجم قبل از میلاد، فرهنگ موسوم به چشمه‌علی در نواحی وسیعی از ایران و حتی خارج از مرزهای فعلی ایران رایج بوده که با وجود تشابه ‌کلی، در جزئیات، ویژگی‌هایی خاص هر ناحیه‌ی خود داشته است. یکی از این نواحی، دشت‌ورامین است. ایجاد و یا ویرانی استقرارگاه‌ها، تحت‌تأثیر مستقیم عوامل محیطی است و بدون شناخت این عوامل، شناسایی ابعاد اجتماعی، اقتصادی و حتی معنوی انسان‌های گذشته، سخت و مشکل می‌نماید. درحقیقت پایۀ مطالعات باستان‌شناسان، جست‌وجو و یافتن تعاملات مابین جوامع انسانی و محیط‌ پیرامون آن و همچنین فناوری‌هایی است‌ که گروه‌های انسانی برای سازگاری خود با محیط، اقدام به ابداع آن‌ها کرده‌اند. هدف این پژوهش، بررسی عوامل محیطی در تشکیل استقرارگاه‌های فرهنگ چشمه‌علی در دشت‌ورامین است. از‌این‌رو مهم‌ترین پرسش این است که چه وابستگی و ارتباطی مابین ساختارهای اقلیمی و محیط‌زیستی با شکل‌گیری استقرارگاه‌های فرهنگ چشمه‌علی در دشت ورامین وجود دارد؟ پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی و تحلیلی است. روش جمع‌آوری داده در این پژوهش، از نوع مشاهدات عینی، توصیف و مطالعۀ تطبیقی است که به دو روشِ میدانی و کتابخانه‌ای، به‌همراه استفاده از نرم‌افزارهای جغرافیایی و سنجش از دور به تحلیل و نتیجه‌گیری پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات