تپه اهرنجان استقرارگاهی از روستانشینان کشاورز و دامپرور نوسنگی در شمال‌غرب دریاچه ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سلماس

2 استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشیار گروه باستان سنجی دانشکده ی هنرهای کاربدی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

4 کارشناس ارشد باستان شناسی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی

چکیده

 تپه اهرنجان از شاخص‌ترین محوطه‌های نوسنگی شمال‌غرب ایران است که با هدف شناخت گستره آثار تاریخی در اطراف، تعیین عرصه، تدوین نقشه گستردگی و همچنین سامان‌دهی محوطه به‌عنوان یک اثر پارک موزه‌ای، با ایجاد سی گمانه، گمانه‌زنی شد. نتایج گمانه­زنی مشخص کرد که بر خلاف عرصه ظاهری که محدوده‌ای به وسعت 1300 مترمربع باقی مانده، عرصه حقیقی محوطه 6/2 هکتار بوده که به‌دلیل فرسایشات بادی، نزولات جوی، تعرض کشاورزان، ساخت منازل مسکونی و غیره، بخش زیادی از آن تخریب شده‌است. از مهم‌ترین پرسش‌ها در خصوص این محوطه، چگونگی ارتباطات و تعاملات منطقه‌ای و فرامنطقه‌‌ای آن با مناطق هم‌جوار است. فرض بر این است که با توجه به قرار گرفتن محوطه در یک موقعیت راهبردی و شاه‌راه ارتباطی از یک سو با قفقاز جنوبی و شرق آناتولی و از سوی دیگر با فلات مرکزی و جنوب دریاچه ارومیه، در راستای مبادلات تجاری و فرهنگی شکل گرفته است و آنالیز ابسیدین‌های اهرنجان و همچنین انبوه سنگ‌های ابسیدین و مادر با تنوع رنگ‌های متفاوت درسطح آن، بر این مدعا قوت می‌بخشد. در این پژوهش یافته‌های حاصل از گمانه‎‌زنی مطالعه و گونه‌شناسی شد و مشخص گردید که در این محوطه ابتدایی‌ترین اجتماع انسانی تشکیل شده و ابداعات و نوآوری‌هایی در صنایع کشاورزی، دامداری و ابزارسازی و تجارت با مناطق هم‌جوار شکل گرفته‌است. با توجه به آن که بیشتر گمانه­زنی‌ها در بستر لایه‌های نوسنگی اهرنجان صورت گرفته است، وسعت 6/2 هکتاری این محوطه در دوره نوسنگی گواه بر وجود یکی از مهم‌ترین مراکز نوسنگی در این بخش از شمال‌غرب ایران دارد که به همراه قره‌تپه محوطه‌های قبل از حاجی‌­فیروز را تشکیل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
پاییز و زمستان 1400
اسفند 1400
صفحه 1-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار