مناسبات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای پهره در هزاره اول پیش ازمیلاد براساس یافته‌های سفالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

سفال از عمده‌ترین مدارکی است که در تحلیل یافته‌های باستان‌شناسی کاربرد فراوان دارد. با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته بر روی سفال‌ها می‌توان به گاه‌نگاری در سایت‌های باستانی، چگونگی تحول سازمان‌های اجتماعی در جوامع گذشته، بررسی مقایسه‌ای سبک‌های تزئینی و همچنین به درک روابط فرهنگی و تجاری جوامع باستان دست یافت. منطقه پهره در نواحی داخلی بلوچستان قرار گرفته است که جغرافیانگاران یونانی از آن به عنوان گدروزیا یاد کرده‌اند. در بررسی‌های باستان‌شناختی از این منطقه تعداد بسیاری محوطه باستانی شناسایی شده است. در این پژوهش هدف اصلی تحلیل ویژگی‌های سفالی دوران تاریخی و درک چگونگی برهم‌کنش‌های فرهنگی این منطقه است. در این نوشتار تلاش شده است به این پرسش پاسخ دهد که ویژگی‌های شاخص سفال بلوچستان داخلی در هزاره‌ی اول پیش از میلاد چگونه بوده است و تعاملات فرهنگی این حوزه با مناطق همجوار و خارج از مرزهای سیاسی ایران در دوارن تاریخی با کدام مناطق است؟ پژوهش حاضر بر پایه مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای صورت گرفت است و با رویکرد توصیفی - تحلیلی تلاش دارد به تبیین یافته‌های سفالی در حوزه پهره بپردازد. تجزیه و تحلیل آماری سفال‌ها و مقایسه نمونه‌های شاخص مرکز بلوچستان ایران با مناطق همجوار نشان داد که بخش‌های داخلی پهره ارتباطات درون منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای گسترده‌ای با محوطه‌های واقع شده در جنوب شرق ایران همچون تپه گوری، قلعه سام، تپه یحیی، سرآسیاب و محوطه‌های واقع در افغانستان از جمله نادعلی، شمشیرغار و محوطه‌های واقع در پاکستان از جمله محوطه چارسدا داشته است.

کلیدواژه‌ها