شواهدی از محوطه‌های یانیقی در حاشیه رودخانه قره‌چای، غرب استان مرکزی

نویسندگان

چکیده

دوره مفرغ به دلیل وجود فرهنگ‌های متفاوت و نبود پژوهش‌های باستان‌شناسی منسجم، یکی از دوره‌های کمتر ‌شناخته شده در پیش از تاریخ فلات ایران محسوب می‌شود. یکی از فرهنگ‌های منسوب به این دوره فرهنگ یانیق است که از اواخر هزاره چهارم ق.م تا اواخر هزاره سوم ق.م در بخش وسیعی از شمال غرب، غرب و بخش‌هایی از مرکز فلات ایران گسترش یافته است. بررسی‌های باستان‌شناسی انجام شده وجود این فرهنگ را در بخش‌های مرکزی و غربی مرکز فلات و زاگرس مرکزی تأیید کرده است. طی بررسی‌های باستان‌شناسی انجام گرفته در غرب استان مرکزی، نُه محوطه استقراری بزرگ مربوط به فرهنگ یانیق واقع در حاشیه رودخانه قره‌چای شناسایی شد. بررسی موقعیت استقراری محوطه‌ها نشان می‌دهد که از نُه محوطه مطالعه شده، سه محوطه در امتداد رودخانه قره‌چای و در ارتفاع 1700 متر از سطح دریا و شش محوطه دیگر در امتداد سرشاخه‌های رودخانه قره‌چای و در ارتفاع بالای 2100 متر از سطح دریا واقع شده‌اند. در این نوشتار سعی شده تا ضمن تبیین جایگاه فرهنگ یانیق در غرب استان مرکزی به عنوان یکی از نقاط اتصال فرهنگ‌های مرکز فلات ایران با زاگرس مرکزی، اهمیت استقرارهای مربوط به این دوره ارزیابی و بررسی شود. نزدیکی این منطقه به مرکز فلات ایران از جهات شمال شرقی و شرقی از یک سو و ارتباط آن با حوزه زاگرس مرکزی از جهات شمال غربی و غربی از سوی دیگر می‌تواند نشان‌دهنده وجود برهم‌کنش‌های فرهنگی متفاوت در منطقه باشد.

کلیدواژه‌ها