تجلی رفتارهای آیینی در دوران نوسنگی بی‌سفال (مطالعه موردی: محوطه‌ی شیخی‌آباد کرمانشاه)

باستان‌شناسان در کاوش‌های باستان‌شناسی به اشیا و یافته‌های منقول و غیرمنقولی دست می‌یابند که وجه نمادینِ بسیار روشنی دارند. شاید بتوان با خوانش این یافته‌های نمادین به اندیشه‌ی سازندگان آن‌ها و چرایی ساخته‌شدن-شان پی برد؛ افزون بر این می‌توان در زمینه‌ی علل انجام فعالیت‌های ویژه در آن مکان‌های خاص آگاهی پیدا کرد. اگرچه دین‌شناسان، انسان‌شناسان و جامعه‌شناسان خیلی پیش‌تر در عرصه‌ی دین‌شناسی و باورهای مردمان باستان به بیان مباحث نظری پرداخته بودند، باستان‌شناسان نیز در عرصه نمادها و باورهای باستانیان، پژوهش‌های بسیاری انجام داده‌اند. داده‌های باستان‌شناختی زیادی در دست داریم که در این زمینه قابل تحلیل هستند. بازه زمانی اصلی موضوع این مقاله، دوران آغاز نوسنگی است. یکی از محوطه‌های مهم که یافته‌های نمادین از آن‌جا به دست آمده است، محوطه‌ی شیخی‌آباد صحنه در استان کرمانشاه است که گاه‌نگاری آن به دوره‌ی نوسنگی بی‌سفال باز می‌گردد. در کاوش باستان‌شناسی یکی از سازه‌های ویژه، سر شاخ‌دار چهار بز کوهی و همچنین، سر شاخ‌دار یک گوسفند وحشی به دست آمده است. این‌ها، به صورت خاصی در کنار همدیگر قرار داده شده بودند؛ به طوری که وجهه نمادین آن‌ها آشکار می-گردد. در این مقاله از یافته‌های قوم‌شناختی دنیا در چارچوب باستان‌قوم‌شناسی و همچنین، از شواهد آغاز تاریخی و تاریخی آسیای جنوب‌غربی به عنوان مدارک پشتیبان در تحلیل شواهد مکشوف از محوطه‌ی مذکور، بهره‌برداری شده‌است. نگارندگان، با رویکرد تفسیرگرایانه، کارکرد و هدف احتمالی جاسازی سر بزهای کوهی و گوسفند را در این محوطه تبیین می‌کنند. داده‌ها به روش اسنادی گردآوری و سپس با روش استدلال استقرایی تحلیل شدند. در این پژوهش به این نتیجه رسیده‌ایم که شواهد موصوف، صرفا یک اثر هنری و زیباشناختی نبوده بلکه، جنبه‌های کارکردی و معیشتی داشته‌ و با موضوع توتم و توتم‌پرستی در دوران آغاز نوسنگی مرتبط بوده‌اند. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . .. . . .. .. .. . .