پژوهشی بر وضعیت محدوده جنوبی تختگاه تخت جمشید بر اساس شواهد نویافته باستان شناختی

محدوده جنوبی تختگاه تخت جمشید در سال 1391 با هدف بازکردن مسیر خروجی آبراهه‌های زیر‌زمینی این مجموعه مورد کاوش و بررسی گرفت. کاوش صورت گرفته این امکان را فراهم ‌آورد که پس از گذشت سده‌ها و بلکه هزاره‌های متمادی،‏ آب‌های جمع شده حاصل از بارندگی در سطح بناهای تخت‌جمشید،‏ از دریچه خروجی این آبراهه‌ها خارج شده و ساز و کار دوره هخامنشی آنها دوباره احیاء گردد. برای رسیدن به هدف کاوش کارگاهی با طول حدود 100 متر و با جهت شمالی _ جنوبی ،‏در محدوده جنوب خاوری تختگاه تخت جمشید ایجاد گردید. در جریان کاوش و در امتداد دریچه خروجی،‏ به تدریج بخش‌هایی از آبراهی ساخته شده با سنگ‌های بزرگ و متوسط،‏ آشکار شد ( آبراه 1) که در فاصله 23 متری از دریچه خروجی،‏ به سمت دیواره باختری کارگاه متمایل شده،‏ و پس از این نقطه،‏ چگونگی ادامه مسیر آن نامشخص بازماند. سپس در فاصله حدوداً 35 تا 40 متری جنوب دریچه خروجی آبراهه‌ها،‏ آثار دو آبراه دیگر ساخته شده با سنگ‌های لاشه متوسط و بزرگ ( آبراهه‌های 2 و 3) شناسایی شد. این آبراهه ها (بر خلاف آبراه نخست) دارای جهت خاوری ـ باختری بوده و هر دو آنها در امتداد خود به سمت باختری به یکباره به پایان رسیده و یا تخریب شده بودند. با ادامه روند کاوش،‏ بخشی از یک آبراه دیگر (شماره 4) در نیمه جنوبی کارگاه و در فاصله 55 متری از دیواره تختگاه شناسایی شد. به نظر می‌رسید که جهت این آبراه نیز از شمال باختری به جنوب خاوری بوده است. آنچه در حال حاضر و با بررسی این سازه‌ها در ارتباط با وضعیت جنوب خاوری تختگاه تخت‌جمشید می‌توان عنوان کرد،‏ ساختارهایی ساده به منظور هدایت و ساماندهی آب‌های خارج شده از آبراهه‌های زیر تختگاه و همچنین سیلاب‌های دره واقع در جنوب این مجموعه است. همچنین به طور کلی جهت و امتداد به یکباره قطع شده آبراهه‌های شناسایی شده،‏ این احتمال را پدید آورد که بخشی از فضای جنوب خاوری تختگاه،‏ محل یک آبگیر فصلی و یا دائمی بوده است.