1
گروه باستان شناسی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2
گروه آموزشی باستان شناسی، دانشکده ی هنر دانشگاه بیرجند
3
استادیار باستان‌شناسی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند
10.22034/iaej.2022.11191
چکیده
هماهنگی و انسجام اجزای تشکیل دهنده در یک اثر هنری از اصول مهم و شناخته شده، است. استفاده درست و ارتباط صحیح بین اجزا و شیوه‌ی ارائه‌ی آن‌ها باعث ثبات و تعادل می‌شود که در دید نخست جلوه می‌نماید. سامان‌بخشی عناصر بصری در هر اثر هنری کلیتی وحدت یافته را در مقابل دیدگان بیننده قرار می‌دهد. هدف اصلی پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل ترکیب‌بندی سفال‌های منقوش هندسی و جانوری چشمه‌علی درباره‌ی بررسی و تحلیل عوامل موثر بر حفظ تعادل و نظم بصری است. شمال ایران مرکزی در دوره‌ی انتقال به مس سنگی (4300-5200) شاهد بروز سفال‌هایی با ویژگی‌های تصویری و ساختاری جدید متمایز از دوره‌های قبل بود. سفال‌های منقوش چشمه‌علی(4600-5200) به دلیل ظرافت در ساخت، کیفیت پخت مناسب، فراوانی و خلق نقوش قابل توجه بوده است. این پژوهش به این سوال که کدام عامل موجب نظم بخشیدن به عناصر بصری و حفظ ثبات و تعادل در ترکیب‌بندی سفال‌های منقوش هندسی و جانوری چشمه‌علی گردیده، پاسخ داده است. روش تحقیق به‌صورت کیفی و شیوه‌ی گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده و استفاده از اسناد و مدارک است. نتایج نشان‌گر آن است که کیفیت خطوط در کنار نقوش اصلی و نقوش مکمل باعث حفظ تعادل و نظم بخشی بصری در ترکیب‌بندی سفال‌های منقوش هندسی و جانوری چشمه‌علی گردیده است.
)