گزارش مقدماتی بررسی باستان‌شناختی در پهنۀ جغرافیایی جوین و جغتای (خراسان رضوی) تابستان 1399

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس پژوهشی پژوهشکده باستان شناسی

2 گروه باستان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

10.22034/iaej.2024.14511.1111

چکیده

شهرستان‌های جوین و جغتای در شمال غرب استان خراسان رضوی قرار دارد. این دو شهرستان یک پهنۀ جغرافیایی واحد هستند اما بر اساس ویژگی‌های جغرافیایی یک دالان طبیعی را تشکیل داده‌اند. دشت جوین و جغتای، به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌ محیطی و منابع طبیعی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایام، بستر مناسبی را برای تداوم حیات جوامع انسانی فراهم کرده است. بررسی باستان‌شناختی این دشت در سال 1399 انجام گرفت و طی این بررسی 75 اثر باستانی مربوط به دوره‌های زمانی گوناگون، از پارینه‌سنگی تا سده‌ی اخیر، شناسایی شد. ماهیت آثار شناسایی شده در این دو شهرستان شامل تپه و محوطه، قلعه، آسیاب آبی، حمام، آرامگاه، دستکند زیرزمینی و برج‌ شناسایی شدند. کشف دست‌افزارهای سنگی در ارتفاعات تپه‌ماهوری‌های بخش‌ شمالی متعلق به دوران پارینه‌سنگی قدیم و میانی و آثار دوران تاریخی (هخامنشی، اشکانی و ساسانی) و دوره اسلامی (سده‌های نخست، میانه و متأخر) شواهدی ارزشمند در این زمینه هستند. در این مقاله سعی بر آن شده است که با روش توصیفی- تاریخی محوطه‌های شناسایی شده به ترتیب زمانی به چگونگی پراکنش آنها در چشم‌انداز منطقه و گاهنگاری نسبی آنها بحث شود. بیش از نیمی از آثار شناسایی شده از تپه‌ها و محوطه‌های باستانی مربوط به دوره‌های تاریخی و اسلامی هستند. تپه‌ها و محوطه‌های باستانی در بخش‌های گوناگون چشم‌انداز شناسایی شده و تقریباً در هر نقطه‌ای از آن یافت می‌شوند؛ هرچند در برخی نقاط، مانند حوالی رودخانه کال شور در بخش غربی این پهنه عمومیت بیشتری دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
بهار و تابسان 1403
اردیبهشت 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار